به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان ابرکوه به واسطه تاریخ کهن خود آداب و سنن بسیاری دارد و عزاداری های محرم نیز از این امر استثنایی نیست.

یکی از سنت های عزاداری که در شهر ابرکوه فراموش شده است؛ در منطقه نصرت آباد ابرکوه با گذشت بیش از 100 سال و علیرغم تعطیلی چند ساله، باز هم اجرا می شود.

"پا منبری" که در ابرکوه به نام "ذکر خوانی" معروف بوده در نصرت آباد با نسخه ای اجرا می شود که بنا به گواهی تاریخی که بر روی صفحات این نوحه نامه نقش بسته، بیش از 100 سال قدمت دارد.

این نسخه به گفته مداحان، نسل به نسل گشته و به پامنبری خوان های امروز رسیده است.

زمانی که روحانی قصد روضه خواندن داشته است، جمعی شروع به خواندن پامنبری می کنند و طریقه آن به این صورت است که چند نفر در کنار همدیگر و نزدیک منبر نوحه های مخصوص را با صوتی حزین می خوانند و همراه با خواندن ابیات، دست راست را بر پای راست می کوبند و مردم هم در جواب، بیتی را ادا می کنند.

نوحه ها شامل نوحه های مرتبط با روز عاشورا و وقایع آن و همچنین شخصیت شهدای این روز، مانند حضرت علی اکبر،علی اصغر و... است.

با حضور روحانی روضه خوان، خواندن متوقف می شود و بعد از پایان روضه یک روحانی و در فاصله ای که به آمدن روضه خوان بعدی مانده است، دوباره پامنبری خوانده می شود و اشعار آن متناسب با روضه روحانی قبل از آن است، مثلأ اگر روضه خوان قبلی روضه حضرت علی اکبر خوانده شده باشد، پا منبری خوانده شده بعد از آن نیز نوحه های آن حضرت است.

"حسین حیدری" مداح 62 ساله نصرت آباد که یکی از پیرغلامان این سنت حسینی است در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از هشت سالگی به یاد دارم که افرادی مانند "کربلایی محمد حیدری"، "مراد حیدری"، "محمد حیدری" و...پا منبری می خواندند و خواندن آنها نیز به همین سبک فعلی بود که در فاصله بین آمدن روضه خوان ها، نوحه روضه قبل از آن را می خواندند.

وی افزود: فقط چند سال محدود این سنت تعطیل بوده که باز با همت مردم شروع شده و با استقبال روبرو شده است. نوحه های ما بر اساس نسخه ای قدیمی است که قدمت آن به 103 سال می رسد.

"علی مراد رمضانی" یکی دیگر از مداحان پامنبری خوان، صحبت را ادامه می دهد: این نسخه از مرحوم "محمد حیدری" به دست من رسید و ایشان چون علاقه خاص مرا به این کار دیدند به من گفتند که اگر این کار را بعد از مرگ من ادامه دهی، این نسخه را به تو می دهم و چنین شد.

وی اضافه می کند: کاتب این نوحه ها شخصی به نام "میرزا محمود رجایی" است و اشعار نیز آن گونه که در این دفتر آمده از "شکوهی" است.

این مداح ادامه می دهد: در زمان قدیم، دو نفر مداح که نوحه ها را از حفظ بودند با زدن دست راست بر روی پای راست نوحه می خواندند و افرادی که حداکثر تعداد آنها به هفت تا هشت نفر می رسید به همین سبک نوحه را جواب می دادند و مردم نیز گریه سر می دادند.

و اکنون گذری بر یک پا منبری.... نوح خوان ها با قرار گرفتن در کنار یکدیگر و نزدیک منبر روضه علی اصغر را با سبکی خاص و سوزی جان سوز می خوانند.

"از تشنگی شد گلشن عمرت خزان اصغر" و مردم با زدن دست ها بر پا و سینه این بیت را در پاسخ با اشک زمزمه می کنند:

"شیرین زبان اصغر، روح و روان اصغر"

"ای غنچه نشکفته گلزار و بستانم"

"شیرین زبان اصغر، روح و روان اصغر"

و نوحه ادامه می یابد.

نوحه علی اکبر نیز می خوانند؛ البته سبک خواندن و پاسخ دادن این نوحه با نوحه قبل متفاوت است و نوحه خوانان، ابتدا بعد از خواندن دو بیت اول، جواب نوحه را نیز می خواند.

"گفت لیلا کی کشته عدوان اکبر من/ ای زکین اندر خاک و خون غلطان اکبر من"

و جواب را هم خود برای یکبار می خوانند؛ بعد از آن، خواندن پا منبری و پاسخ به آن روال خود را پیدا می کند و مردم نوحه را بعد از خواندن ابیات نوحه خوانان این چنین پاسخ می دهند:

"کشته عدوان اکبر من/ کوکب رخشان اکبر من"

و البته ابیات خوانده شده توسط مداح از این به بعد دو بیتی است.

"تا تو را اندر خاک و خون از کین گشته مسکن/ تا که صد چاکت پیکر آمد از جور دشمن

شد مرا از دل صبر و آرام و طاقت از تن/ شد سیه روزم از غمت ای جان اکبر من"

و نوحه خوان ها ما را با ادامه نوحه و با اشک، از تکیه محله نصرت آباد شهر مهر دشت از بخش بهمن بدرقه می کنند.

-------------
گزارش: رحیم میرعظیم