قدم دوم=استقامت

بعد از تعیین هدف و برنامه ریزی صحیح برای رسیدن به آن قرآن مهمترین قدم را مقاومت می داند و مقاومت به معنای پافشاری و استقامت برای هدف است.

فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا

پس همان گونه كه فرمان یافته‏اى ایستادگى كن؛ و نیز آنان كه همراهت به سوى خدا روى آورده‏اند [ایستادگى كنند] و سركشى مكنید. (هود/112)

سخت ترین آیه قرآن به فرمایش پیامبر(صلی الله علیه وآله) آیه استقامت می باشد بعد از نزول سوره هود و فرمان استقامت به پیامبر در راه دین و تبلیغ هرگز وجود مبارکش خندان دیده نشد زیرا استقامت در انجام وظایف الهی و به معنایی هدفمند زیستن و پیاده کردن تعلیمات قرآن فقط برای رضای خدا کار آسانی نیست.

و هر کسی یارای ایستادگی در مقابل موانع را ندارد حال بسیاری از ما گاهی برای رسیدن به اهدافمان عقب نشینی می کنیم و به قولی سنگر را به دشمن می سپاریم و به راحتی به نمرات کم راضی می شویم و قید درس و علم را می زنیم و با کوچکترین مشکلات طلاق می گیریم و در کسب نان حلال تلاش نمی کنیم و به زودی تسلیم شیطان و راهکارهای او می شویم.

چرا به معنایی ترس از فقر و سختی و بدبختی روح و روان ما را احاطه می کند و افکار پلید شیطانی هزاران راه حرام را جلوی پای ما قرار می دهد و متوسل به زور و ظلم و رشوه و ربا و هزار راه نرفته می شویم اما در راه حق پایداری نمی کنیم.

الشَّیْطَانُ یَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَیَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ یَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ؛ شیطان، شما را [به هنگام انفاق مال با ارزش] از تهیدستى و فقر مى‏ترساند، و شما را به كار زشت [چون بخل وخوددارى از زكات و صدقات] امر مى‏كند، و خدا شما را از سوى خود وعده آمرزش و فزونى رزق مى‏دهد؛ و خدا بسیار عطا كننده و داناست.(بقره/268)

شیطان همواره می گوید انفاق نکتید که خودتان فقیر خواهید شد ولی خدا به شما وعده آمرزش خود را می دهد و هر جایی که در راه حق و عمل خیر دچار شک و شبهه شدیم بدانید که شیطان عنان ما را در اختیار گرفته و پای ما را در راه حق می لرزاند و آری ترس یکی از موانع عدم پایداری و استقامت در راه حق و اطاعت و فرمان برداری است.

 

قدم سوم= عدم تبعیت از هواهای نفسانی و احساسات

نقطه مرکزی موفقیت ، مدیریت احساسات است.

برای زندگی در دنیا هیجانات و تمایلات خاصی در ما قرار داده شده است ما به خوردن و خوابیدن و شهوت نیاز داریم و اما برای افزایش کیفیت زندگی و هدفمندی باید بدانیم چه رفتار هایی موجب ضرر و دور شدن ما از هدف اصلی می شوند و چه رفتار هایی موجب منفعت و تقویت و حرکت به سوی هدف می شوند پس راه افزایش کیفیت زندگی مدیریت احساسات است و مدیریت احساس یعنی مهار کردن تمایلات و خواسته های توسط عقل.

وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ، و همان گونه كه مأمورى [بر این دعوت] استقامت كن، و از هواهاى نفسانى آنان پیروى مكن. (شورا/15)

بهترین برنامه عدم تبعیت از هواهای نفسانی است یعنی احساسات و تمایلات تا جایی که ابزار رسیدن به هدف است صحیح و عالی می باشد و اما جایی که مانع هدف شد افراط و زیاده روی در آن انسان را به هلاکت و نابودی می کشاند.

وَلَوْلَا أَنْ ثَبَّتْنَاكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَیْهِمْ شَیْئًا قَلِیلًا

و اگر تو را ثابت قدم نمى‏داشتیم ، همانا نزدیك بود اندكى به سوى آنان متمایل شوى.(اسرا/74)

پس گام ها را استوار کنید تا به باطل گرایش پیدا نکنید و مدیریت احساسات و تمایلات در عصر کنونی از بین بردن موانع برای رسیدن به موفقیت و پیروزی است.

سستی نورزید و ضعف و زبونی نشان ندهید استقامت بهترین راه است.

وَكَأَیِّنْ مِنْ نَبِیٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ كَثِیرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكَانُوا  وَاللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرِینَ؛ چه بسا پیامبرانى كه انبوهى دانشمندانِ الهى مسلك [و كاملان در دینِ] به همراه او با دشمنان جنگیدند، پس در برابر آسیب‏هایى كه در راه خدا به آنان رسید، سستى نكردند و ناتوان نشدند و [در برابر دشمن] سر تسلیم فرود نیاوردند؛ و خدا شكیبایان را دوست دارد.(ال عمران/146)

پیروزی نتیجه حتمی استقامت

إِنِّی جَزَیْتُهُمُ الْیَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ

من امروز آنان را در برابر صبرى كه [نسبت به مسخره و خنده شما] كردند پاداش دادم كه همه آنان كامیابند(مومنون/111)

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

اى اهل ایمان ! [در برابر حوادث] شكیبایى كنید ، و دیگران را هم به شكیبایى وادارید ، و با یكدیگر پیوند و ارتباط برقرار كنید و از خدا پروا نمایید تا[بر موانع راه سعادت] پیروز شوید . (ال عمران/200)

خداوند در قرآن بیان می داردکه پیروزی نهایی پیامبران فقط در اثر صبر و استقامت بود.

انَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی كُنْتُمْ تُوعَدُونَ

بى‏تردید كسانى كه گفتند : پروردگار ما خداست ؛ سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان نازل مى‏شوند [و مى‏گویند :] مترسید و اندوهگین نباشید شما را به بهشتى كه وعده مى‏دادند، بشارت باد.(فصلت/30)

نخست دل به خدا بستن وایمان محکم به او پیدا کردن سپس تمام زندگی را به رنگ ایمان در آوردن و در محور آن قرار دادن. بسیارند کسانی که دم از عشق خدا می زنند ولی در عمل استقامت ندارند . افرادی که وقتی در وادی گناه و محیط آلوده قرار می گیرند با ایمان خداحافظی کرده و عمل حرام انجام می دهند. خداوند عدم استقامت را نتیجه ضعف ایمان می داند و البته پاداش استقامت را یاری و بشارت فرشتگان.